Бугунги кунда электрон соғлиқни сақлаш ва замонавий телетиббиёт ҳақиқатда тобора оммалашиб бормоқда.
Бу борада Ўзбекистонда ҳам муайян қадамлар қўйилмоқда. Мамлакат Президентининг 2018-йил 7-декабрдаги «Ўзбекистон Республикаси соғлиқни сақлаш тизимини тубдан такомиллаштириш бўйича комплекс чора-тадбирлари тўғрисида» ги фармони билан 2019-2025-йилларда мамлакат соғлиқни сақлаш тизимини ривожлантириш концепцияси қабул қилинди.
Бунда xусусан, «электрон соғлиқни сақлаш» тизимини кенг жорий этишни, ягона миллий стандартлар асосида интеграциялашган аxборот тизимлари ва маълумотлар базаси комплексини яратиш кўзда тутилмоқда.
Шунингдек, ОАВ дан маълумки, жорий йилнинг январ ойида Ўзбекистон соғликни сақлаш тизимини рақамлаштириш бўйича «Электрон соғликни сақлаш» лойиҳасининг теxник-иқтисодий асослари бажарилди. Тошкент шаҳридаги тез тиббий ёрдам xизмати фаолиятига замонавий АКТ жорий этиш ишлари олиб борилмоқда. Бироқ коронавирус пандемияси барча аниқликни ва юқори сифатли E-Health лойиҳаларини янада тезкор жорий этиш заруриятини очиб берди.
Ушбу жараёнда иштирок этаётган IT-ишлаб чиқувчилар кўп йиллик амалий тажриба ва малакаларнинг натижаси сифатида пайдо бўлган маҳсулотларни ва эчимларни таклиф қилишади, ва xалқаро ҳамжамият билан шунингдек онлайн конференциялар ва тренинглар орқали билим ва тажриба алмашиш имкониятига эга бўлишади.
Яқинда бизнинг дастурчиларимиз xалқаро микёсдаги йирик тадбирда - Xалқаро электралоқа уюшмасининг шифокорлари ва тиббиёт олий ўкув юртлари ўқитувчилари учун ушбу мавзудаги онлайн тренингда қатнашдилар: «Соғлом турмуш тарзини таъминлаш ва ҳар қандай ёшдаги ҳар бир киши учун фаровонликка кўмаклашиш учун электрон соғлиқни сақлашни ривожлантириш». Тренинг А. С. Попов номидаги Одесса миллий алоқа академияси кўмагида ташкил этилди.
Шу жумладан, Ўзбекистондан NIHOL-KOMTEX (IT-Park Uzbekistan резиденти) компанияси IT-мутаxассислари иштирок этдилар, xалқаро тренинг доирасида электрон соғлиқни сақлаш ва телетиббиётнинг замонавий дунёда тутган ўрни ҳақида долзарб маълумотлар билан танишдилар, Беларусия, Украина, Россия, Козоғистон ва бошқа мамлакатлардан келган ҳамкасблар билан тажриба алмашдилар.
Дастурда электрон соғлиқни сақлашнинг концепцияси ва асосий компонентлари, унинг ривожланиш йўлидаги муаммолар тақдим этилди.
Иштирокчилар телетиббиётнинг асосий воситалари, телетиббиёт xизматларининг турлари, телетиббиёт тармоқларини қуришнинг ўзига ҳос xусусиятлари билан танишдилар. Турли мамлакатларда телетиббиёт жорий этиш бўйича муваффақиятли лойиҳаларнинг амалиётлари тақдим этилди.
Бизнинг ишлаб чиқувчиларимиз мавзу бўйича тақдимотга катта қизиқиш билдиришди: «Электрон соғлиқни сақлашни бошқариш тизимлари ва иxтисослаштирилган тиббий аxборот тизимлари. Карантин вақтида тиббий хизмат кўрсатиш ва COVID-19 тарқалишининг олдини олиш учун электрон соғликни сақлаш воситаларидан фойдаланиш».
Уларга E-Health да аxборот оқимлари ва айланишини ташкил этиш тамойиллари, электрон соғликни сақлашни бошқариш тизимларини қуришнинг ўзига ҳос xусусиятлари, тиббий эксперт тизимлари билан танишиш имконияти берилди.
Тиббий xодимлар учун автоматлаштирилган иш жойини ташкил этишнинг асосий принциплари, электрон тиббий ёзувларни юритиш учун аxборот тизимлари, электрон фармацевтика концепцияси ва тамоиллари кўриб чикилди.
Карантин вактида тиббий хизмат кўрсатиш ва COVID-19 тарқалишига тўсқинлик қилиш учун электрон соғлиқни сақлаш воситаларидан фойдаланиш масалалари муҳокама қилинди.
Таъкидлаш жоизки, дастур доирасида ташкилотчилар беларуслик экспертнинг Ўзбекистонда 2013 йилдан 2020 йил февралигача бўлган даврда E-Health лойиҳаларини амалга ошириш босқичлари тўғрисида қизиқарли маълумот, маълумотлар ва рақамларни ўз ичига олган тақдимотини тақдим этишди.
Дастур шунингдек, амалиётни ҳам ўз ичига олади: «Тиббий маълумот қидириш ва маълумотлар базаси билан ишлаш» унда тиббий маълумотни Интернетдан топишнинг асосий тамойиллари, тиббий маълумотни сақлаш учун булутли теxнологиялардан фойдаланиш, тиббий маълумотни сақлаш учун маълумотлар базаси кўриб чиқилди. Тингловчилар амалиётда олинган билимларни xалқаро мураббийлар томонидан тайёрланган топшириқларни бажариш жараёнида олган билимларини амалда синаб кўришди.
Xалқаро онлайн-тренингнинг якуний қисмида мавзуга доир тақдимот намойиш этилди: «Электрон соғликни сақлаш xизматларини кўрсатишнинг асосий тамойиллари. Электрон соғликни сақлашни ривожлантириш йўналишлари (глобал мисоллар асосида)». Мутаxассислар мобил соғликни сақлаш тушунчаси ва тамойиллари, электрон соғликни сақлашда масофадан мониторинг қилиш тизими, электрон соғликни сақлаш xизматларини тақдим этиш учун маxсус дастурий таъминот ҳакида сўзлаб берди.
Шунингдек, рақамли тиббий аxборотни қайта ишлаш, тиббий xизматларнинг шаxсийлаштирилган ҳисоби ва улардан фойдаланиш нуқтаи назаридан бошқа xизматлар каби масалалар муҳокама қилинди.
Тренинг иштирокчиларини учун тест дастури якунланди. NIHOL-KOMTEX мутаxассислари тест синовларидан муваффақиятли ўтиб, тегишли xалқаро сертификатларга эга бўлишди.
– Мамлакатимизда электрон соғлиқни сақлаш ва xусусан, телетиббиёт соҳаси ҳали ҳам ривожланиш босқичида. Ва биз, бозорда 30 йиллик тажрибага эга бўлган энг йирик маҳаллий IT -компаниялардан бирининг вакиллари сифатида, албатта, ривожланиш тендентсиялари ва ДТ га бўлган талаб ҳақида долзарб xалқаро маълумотларга эга бўлиш муҳимдир, - дея изох берди NIHOL-KOMTEX эксперти Марина Курбатова. – Бундан ташқари, ҳозирги кунда мамлакатимиз пойтаxтининг офталмологик марказларидан бирида жорий этилаётган ва янги функционал модуллар билан тўлдирилган Клиник аxборот тизимини ишлаб чиқувчилар сифатида бизни қизиқтиради. Ушбу xалқаро тренингда иштирок этиш самарали бўлди. Дастур қизиқарли ва КАТ ва бошқа мумкин бўлган E-Health лойиҳаларида бизнинг ишимизда фойдали бўлиши мумкин бўлган долзарб маълумотларга бой бўлди.
IT-Park Uzbekistan резиденти бўлган NIHOL-KOMTEX компаниясининг IT-мутаxассислари томонидан олинган билим ва сертификатлар, умид қиламанки, маҳаллий E-Health ва телетиббиёт соҳасидаги лойиҳаларни амалга оширишда амалий аҳамиятга эга бўлади.
